Ekspresy przelewowe kojarzą nam się głównie z okresem lat 90. kiedy pierwszy raz pojawiły się w polskich kuchniach. Dotychczas obecne były w amerykańskich serialach, w których rodzina siadająca do wspólnego śniadania zawsze miała pod ręką dzbanek z czarną kawą. Były również obowiązkowym wyposażeniem tradycyjnych barów i restauracji. Początkiem lat 2000 zostały wyparte przez ekspresy ciśnieniowe i przez długi czas nikt o nich nie słyszał.
W ciągu ostatnich kilku lat można zauważyć ich intensywny powrót. Znani producenci ekspresów, jak Jura czy Bosch wznowili produkcję ekspresów przelewowych, oferując nowoczesny design i bardziej intuicyjny system przygotowania kawy.
Co warto wiedzieć o ekspresach przelewowych? Czy warto je kupować w obecnych czasach? A może zastanawiasz się jaki ekspres przelewowy kupić? Dziś postaramy się opisać wszystko, co warto wiedzieć o tym urządzeniu.
Co to jest ekspres przelewowy?
Ekspres przelewowy, jak sama nazwa wskazuje, to urządzenie do zaparzania kawy, które pod odpowiednim ciśnieniem przelewa wodę przez zmielone ziarna. Sprzęt ten spełni oczekiwania tych, którzy potrzebują klasycznej czarnej kawy kilka razy w ciągu dnia. Nie będzie to napój tak aromatyczny jak włoskie espresso, jednak potrafi dodać energii na cały dzień i przyjemnie rozgrzać o poranku.
Współczesne ekspresy przelewowe różnią się od tych, które oferowano w latach 90. Są nowocześniejsze, mają elegancki i futurystyczny design, oraz zdecydowanie bardziej intuicyjny mechanizm działania. Wszystko to przekłada się na możliwość przyrządzenia pyszniejszej kawy.
Krótka historia, jak doszło do wynalezienia ekspresu
Pierwsze wzmianki o procesie zaparzania ziaren kawy pochodzą z około 570 roku, podczas gdy w Turcji kawowe wiśnie gotowano w garnku pod ogniem. Ziarno nie było wyłuskane ani wypalone, ale powstały z niego napar miał działanie pobudzające i relaksujące.
Następne informacje pochodzą z okolic XVII, XVIII i XIX wieku, kiedy to kawa na dobre zagościła w Europie. Poznano proces wypalania ziaren, a Europejczycy coraz bardziej pokochali kawę. Wszystko to wpływało na coraz bardziej odważne eksperymenty w dziedzinie przygotowania aromatycznego napoju.
Pierwsze innowacje w procesie parzenia kawy wprowadzili Francuzi na przełomie XVII i XVIII wieku. Dokonali interesującego odkrycia, jakim było zanurzanie ziaren kawy w worku z tkaniny we wrzątku. Kiedy ówczesny „barista” uznawał, że moc naparu jest odpowiednia, wyciągano worek i serwowano kawę.
W 1835 r. w Berlinie narodził się kolejny sposób przyrządzenia kawy. Tym razem była to maszyna próżniowa. Podgrzewano wodę, która parowała i następnie trafiała do komory, w której kawa łączyła się z wodą, a stygnąc, skraplała i trafiała do dolnej komory w postaci czarnego naparu. Współcześnie takie urządzenie nazywa się syfonem.
Dopiero w roku 1884 powstał pierwszy, prawdziwy ekspres do kawy. Jego wynalazcą był Angelo Moriondo, jednak nie był to typowy ekspres przelewowy. Tu napar powstawał przy użyciu pary i wody przepuszczanej przez ziarna pod ciśnieniem.
Więcej o pierwszym ekspresie możesz przeczytać w innym naszym artykule.
Melitta Bentz i jej przełomowy wynalazek
W 1908 roku nastał niezwykły przełom w kwestii przyrządzania kawy. Niejaka Mellita Bentz, niemiecka gospodyni domowa i miłośniczka kawy, przeprowadziła pewien eksperyment. Denerwowało ją to, że ostatni łyk uwielbianej kawy zawsze kończy się wypiciem fusów, co zabijało całą przyjemność. Zdecydowała się więc na użycie kawałka bibuły, który zawinęła, włożyła do dziurawego naczynia i zaparzyła w tym improwizowanym urządzeniu kawę.
Była to pierwsza kawa przygotowana metodą przelewową, podana bez fusów, w dodatku za pomocą taniego filtra, a nie drogich tkanin. Od tej pory Państwo Bentz rozpoczęli produkcję papierowych filtrów do kawy.
W roku 1929 na rynku pojawiła się także French Press, jednak nie wyparła wynalazku Melitty. Jedynie w czasie wojny wstrzymano produkcję, którą następnie w 1948 roku wznowiono i (już pod nazwą Melitta), kontynuuje się po dziś dzień.
Jak działa ekspres przelewowy?
Zastanawiasz się jak zaparzyć kawę w ekspresie przelewowym? Działa on w bardzo prosty sposób. Wystarczy umieścić wodę w specjalnym zbiorniku, a następnie wcisnąć przycisk, który powoduje podgrzewanie wody i przepuszczanie jej przez filtr. W filtrze wcześniej oczywiście umieszczamy zmielone ziarna naszej ulubionej kawy. Proces zaparzania trwa około 10-15 minut, a po tym czasie otrzymamy gorącą, czarną kawę. Napój ten będzie o wiele mocniejszy od klasycznego espresso, dlatego powinniśmy dobierać odpowiednią ilość.
Pamiętajmy także żeby wybierać jak najlepszej jakości kawę ziarnistą. Bardzo istotny jest również wybór odpowiednich filtrów. Przeważne producenci sugerują nam jakie filtry będą najlepiej współpracowały z ekspresem. Warto się tym kierować, aby pasowały rozmiarem i kształtem.
Zalety ekspresów przelewowych
Największą zaletą ekspresów przelewowych będzie ich względnie niska cena. Przeciętnej jakości urządzenie przelewowe można kupić już za około 200-300 zł. Chociaż warto zainwestować odrobinę więcej, np. w sprzęt z wbudowanym podgrzewaczem. Dzięki temu, jeżeli przygotujemy cały dzbanek kawy, nawet po paru godzinach kawa będzie ciepła.
Niewiele osób wie, że w ekspresie przelewowym można przygotować również wszelkie napary ziołowe. Proces przygotowania będzie dokładnie taki sam, z tym że zamiast ziaren kawy umieszczamy w filtrze wybraną mieszankę ziół. Ekspresy ciśnieniowe nie posiadają takiej funkcji.
Ekspresy przelewowe są także bardzo proste w użyciu. Ich obsługa polega na nalaniu wody, włożeniu zmielonych ziaren w filtrze i wciśnięciu przycisku uruchomiającego proces zaparzania. Ekspres przelewowy to urządzenie niewielkich rozmiarów, oraz praktyczne i pasujące do większości kuchni i wystroju.
Wady ekspresów przelewowych
Zastanawiając się nad minusami ekspresu przelewowego, należy mieć na uwadze, że musimy mieć przygotowane i zmielone ziarna kawy. Należy zakupić osobny młynek i przed każdym przygotowaniem napoju rozdrobnić ziarna. Na rynku znajdują się także ekspresy przelewowe z wbudowanym młynkiem, ale też więcej kosztują.
Koszt filtrów do zaparzania nie jest wysoki, jednak niestety trzeba pamiętać o ich regularnym zakupie. Filtry są jednorazowe i bez nich przygotowanie kawy nie będzie możliwe.
Ekspres przelewowy nie zadowoli także miłośników kaw mlecznych. Chcąc przygotować cappuccino czy po prostu kawę ze spienionym mlekiem, musimy robić to własnoręcznie. Większość mlecznych kaw przygotowuje się na bazie espresso, którego w ekspresie przelewowym nie przygotujemy.
Dla niektórych osób, minusem będzie także dłuższy czas przygotowania kawy (10-15 min).
Jak wybrać ekspres przelewowy?
Dobry ekspres przelewowy to taki, który pochodzi od zaufanego producenta. Osobiście uważamy, że najlepszym wyborem będzie Melitta Aromafresh, dostępna w naszym sklepie. Firma Melitta, idąc z duchem czasu, oprócz ciśnieniowych automatycznych ekspresów, produkuje także ekspresy przelewowe. Aromafresh to urządzenie o wiele bardziej rozbudowane, niż klasyczne urządzenia tego typu.
Melitta Aromafresh została wyposażona w młynek żarnowy i rewelacyjną funkcję dla śpiochów – timer. Dzięki niemu, ekspres uruchamia się o odpowiedniej godzinie i rozpoczyna parzenie kawy! Wtedy, wystarczy już tylko cieszyć się wymarzonym napojem!
Urządzenie ma bardzo prostą konstrukcję: młynek, miejsce na filtr, szklany dzbanek o pojemności 1,5 litra, zbiornik na wodę i niewielki wyświetlacz monochromatyczny.